| ชาวอีสานมาจากไหน? ชาวอีสานหรือคนอีสาน ไม่ใช่ชื่อชนชาติหรือเชื้อชาติเฉพาะของอีสาน แต่เป็นชื่อทางวัฒนธรรม มีที่มาจากภูมิศาสตร์บริเวณที่เรียกอีสาน หรือ ทิศตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย (อันเป็นส่วนหนึ่งของผืนแผ่นดินใหญ่ สุวรรณภูมิหรืออุษาคเนย์โบราณ) เลยสมมุติเรียกคนกลุ่มนี้อย่างรวมๆ กว้างๆ ว่าชาวอีสาน หรือคนอีสาน ชาวอีสานหรือคนอีสาน มีบรรพชนมาจากการประสมประสาน ของผู้คนชนเผ่าเหล่ากอ หลายชาติพันธุ์ ทั้งภายในและภายนอก ทั้งทางสังคมและวัฒนธรรม ไม่ต่ำกว่า 5,000 ปีมาแล้ว (อาจถึง 10,000 ปีมาแล้วก็ได้) แล้วยังมีต่อเนื่องถึงทุกวันนี้ และอาจมีต่อไปในอนาคตอีกไม่รู้จบ ผู้คนชนเผ่าเหล่ากอหลายชาติพันธุ์ ที่ประสมประสานกันเป็นชาวอีสาน มีบรรพชนอย่างน้อย 2 พวก คือ คนพื้นเมืองดั้งเดิมอยู่ภายในสุวรรณภูมิ กับคนภายนอกเคลื่อนย้ายเข้ามาภายหลังจากทิศทางต่างๆ มีร่องรอย และหลักฐานสรุปย่อๆ ได้ต่อไปนี้ 1. คนพื้นเมืองดั้งเดิม 5,000 ปีมาแล้ว ชาวอีสานดั้่งเดิม มีชีวิตร่อนเร่อยู่ในดินแดนอีสานนานมากกว่า 5,000 ปีมาแล้ว เพราะหลังจากนั้นมีหลักฐานทางโบราณคดียืนยันว่าคนพวกนี้ปลูกเรือนอยุ่เป็นที่ (ปัจจุบันคือบริเวณอำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น) รุ้จักปลูกข้าว เลี้ยงสัตว์ เช่นหมูและวัว รู้จักทำภาชนะดินเผา ทำสัมฤทธิ์ เป็นเครื่องมือเครื่าองใช้ และมีประเพณีฝังศพ ฯลฯ (สุรพล นาถะพินธุ อ้างถึงผลการขุดค้นทางโบราณคดี ของศาสตราจารย์ วิลเฮล์ม จี. โซลไฮม์ และคณะ จากมหาวิทยาลัยฮาไว สหรัฐ; บ้านเชียง, กรมศิลปากร จัดพิมพ์เนื่องในพิธีเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง จังหวัดอุดระานี, 21 พฤศจิกายน 2530.) ไม่มีหลักฐานชี้ชัดว่า คนอีสานพวกแรกเหล่านี้เป็นชนกลุ่มไหน? เผ่าพันธ์ใด? แต่อย่างน้อยเป็นคน 2 พวก คือ พวกที่สูงกับพวกที่ราบดังนี้ : ก. พวกที่สูง ข. พวกที่ราบ ในที่สุดก็แบ่งงานกันทำกิจกรรมเฉพาะ รวมทั้งมีโอกาส ร่วมมือในกิจการงานด้านต่างๆ เช่น ทดน้ำหรือระบายน้ำเพื่อการเพราะปลูก ติดต่อแลกเปลี่ยนสิ่งของกับชุมชนอื่น และขยายชุมชนไปยังบริเวณใกล้เคียง ฉะนั้นเขตนี้มักมีพัฒนาการจาก หมู่บ้าน เป็น เมือง แล้วก้าวหน้าเป็น รัฐ และ อาณาจักร ได้ แต่ก็มิได้หมายความว่าทุกหนทุกแห่งในเขตที่ราบ จะมีโอกาสก้าวหน้าได้เหมือนกันหมด เพราะยังมีข้อแตกต่างกันด้านอื่นๆ ที่อาจจะเป็นทั้งสิ่งเอื้ออำนวย และข้อจำกัดอีก ค. พวกที่สูง-ที่ราบ ผสมกลมกลืนกันเป็น "ชาวสยาม" แต่นิทานเรื่องใหญ่ และสำคัญที่สะท้อนความสัมพันธ์ของชนกลุ่มต่างๆ ทั้งพวกที่สูงและพวกที่ราบทั่วสุวรรณภูมิ โดยเฉพาะบริเวณ 2 ฝั่งโขง ทางล้านนากับล้านช้าง คือเรื่องท้าวฮุ่ง หรือ ขุนเจือง อาจมีบรรพบุรุษเป็นพวกที่สูง แต่เป็นวีรบุรุษข้ามพรมแดนทางเผ่าพันธุ์ เพราะแต่งงานกับพวกที่ราบด้วย แล้วกลายเป็นวีรบุรุษในอุดมคติของกลุ่มชน ทั้งพวกที่สูง และ พวกที่ราบ (สุจิตต์ วงษ์เทศ บรรณาธิการ, ท้าวฮุ่งขุนเจือง มหากาพย์ของอุษาคเนย์, ศิลปวัฒนธรรมฉบับพิเศษ, สำนักพิมพ์มติชน, 2538.) คนที่สูงกับที่ราบ ผสมกลมกลืนกันทางเผ่าพันธุ์ สังคมวัฒนธรรม เมื่อนานเข้าก็เป็นพวกเดียวกัน ตั้งหลักแหล่งอยู่ร่วมกันในดินแดน ที่คนภายนอกเรียกสยาม คนพวกนี้เลยถูกเรียกอย่างรวมๆ เป็นชาวสยามด้วย 2. คนภายนอก 3,000 ปีมาแล้ว คนภายนอก ที่เคลื่อนย้ายเข้ามาตั้งหลักแหล่งแห่งหน จนเป็นบรรพบุรุษมนุษย์สุวรรณภูมิ และบรรพชนคนอีสาน มาจากทุกทิศทางทั้งใกล้ - ไกลและทางบก - ทางทะเล ก. ราว 3,000 ปีมาแล้ว มาทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ สิ่งสำคัญที่คนภายนอกพวกนี้นำเข้ามาด้วยคือ ภาษา ที่ปัจจุบันเรียกตระกูลไทย-ลาว มีหลักฐานแน่นหนาว่า เมื่อ 3,000 ปีมาแล้ว คนพื้นเมืองในกวางสี-กวางตุ้ง พูดภาษาตระกูลไทย-ลาวแล้ว และต่อมายอมรับเป็น ภาษาการค้า หรือภาษากลาง ในการติดต่อสื่อสารระหว่างชาติพันธุ์ต่างๆ นอกจากนั้นยังมีสิ่งอื่นอีก เช่น ระบบความเชื่อ เรียก ศาสนาผี เช่น แถน ฯลฯ ประเพณีพิธีกรรมโดยเฉพาะ ประเพณีฝังศพครั้งที่ 2 และเทคโนโลยีสัมฤิทธิ์ เช่น มโหระทึก (หรือฆ้องบั้ง กลองทอง กลองกบ ฯลฯ) คนพวกนี้ไม่ได้หยุดอยู่แค่สองฝั่งโขงทั้งลาวและอีสาน แต่เคลื่อนย้ายไปมาแล้วแต่หลักแหล่ง กว้างไกลไปถึงลุ่มน้ำสาละวิน (เช่น ไทยใหญ่ ฯลฯ) ลุ่มน้ำน่าน-ยม (เช่น อุตรดิตถ์ พิษณุโลก สุโขทัย ฯลฯ) บางพวกยังลงไปถึงลุ่มน้ำเจ้าพระยาตอนล่างทางลพบุรี และสุพรรณบุรีด้วย ข. ราว 2,000 ปีมาแล้ว มาทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ นอกจากนั้นยังมีคนพื้นเมืองบริเวณลุ่มน้ำเจ้าพระยา อ่าวไทย (ในดินแดนประเทศไทยปัจจุบัน) และจากปากแม่น้ำโขง (บริเวณกัมพูชา กับเวียดนามทุกวันนี้) ที่นับถือพราหมณ์ - พุทธมหายาน คนพวกนี้อาจเรียกรวมๆ อย่างยกย่องว่า ขอม เพราะมีความรู้ทางศาสนา อักษรศาสตร์ และเทคโนโลยีอื่นๆ เช่น แกะสลักหิน สร้างปราสาทหิน ฯลฯ บางที่ยกย่องเป็นครู แล้วเรียกครูขอมก็มี หลักฐานมีทั่วไปในสมัยหลังๆ เช่น ปราสาทพิมาย ฝ่ายพุทธมหายาน (นครราชสีมา) ปราสาทพนมรุ้ง ฝ่ายพราหมณ์ (บุรีรัมย์) เป็นต้น ที่มา : Amata Foundation Newsletter Vol.4 ฉบับพิเศษ มิถุนายน - กรกฎาคม 2549 |
วันพฤหัสบดีที่ ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๑
ชาวอีสานมาจากไหน?
สมัครสมาชิก:
ส่งความคิดเห็น (Atom)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น